گفت‌وگو با دکتر محمدعلی خالدیان نویسنده، مترجم و مفسّر

محمدعلی خالدیان، نویسنده و مترجم در روستای علی‌آباد مشیر، استان کردستان، در کشور ایران زاده شده است.

او تحصیلاتش را در مقطع دکترای زبان و ادبیات پارسی به‌پایان رسانده و در بخش علوم اسلامی مفسّر قرآن شناخته می‌شود. آقای خالدیان، در زمینه‌های عرفان اسلامی، زبان و ادبیات عرب گردآوری و برگردان‌های داشته است که از آثار او در ذیل نام برده می‌شود:

• برسی موانع معرفتی در اندیشه‌ی مولانا
• تحلیل و تطبیق اندیشه‌های کلامی مولانا
• البلاغة‌الواضحه – برگرادن به‌پارسی
• البدر‌الطالع در اصول فقه – ب. پارسی
• شرح جمع‌الجوامع در اصول فقه – ب. پارسی
• فیصلة‌التفرقه غزالی (در تناسب افکار امروز) – ب. پارسی
• شرح مواقف ایجی – ب. پارسی، ۸ جلد
• تفسیر قاضی بیضاوی – ب. پارسی، ۷ جلد
• مجموعه‌ی تحلیل و تطبیق تفسیر آیات، در بروز چالش‌های معاصر

آقای خالدیان!
موضوع گفت‌وگوی‌مان تفسیر قرآن می‌باشد، پس بهتر است که بدانم کدام منابعی قرآن را به‌تفسیر می‌گیرد و آیا اکتفا کردن به مفهوم زیر لفظی آیات الهی پاسخ‌گوی تمام برنامه‌های بشر شده می‌تواند؟ البته با چنین قشری از آدم‌ها در جامعه سر می‌خوریم.
قرآن کتابی است حکمت و گنج. این کتاب را بیش‌تر از شش منبع تفسیر می‌کند، مانند قرآن، حدیث، صحابه، دستور زبان عرب، امامان مذهب، اجتهادات روز و … می‌باشد. گفتید: مفهوم زیر لفظی! قرآن کتابی است با مفاهیم گسترده و بی‌پایان. در قرآن آیات به دو دسته تقسیم می‌گردد‌. یکی محکمات و دیگری متشابهات، پس لازم است محتوای منابعی که قرآن را تفسیر می‌کند به‌طور کامل دانسته شود. آن زمان مسئله درست فهم می‌شود‌. البته بعضی آیات را می‌شود اکتفا کرد، ولی در کل باید تمام مفاهیم آن دانست شود و به آن عمل کرد، پس برای شرح احکام قرآن، علم تفسیر ضرورت است.

آدم‌ها در اواخر عصر جاهلیت و اوایل بعثت، زمانی محمد آیات قرآنی را قرائت کرده و برنامه‌های الهی را بیان می‌کرد، داشتند مردم می‌فهمیدن محمد روی چه‌حرف می‌زند و در اولین فرصت واکنش و مسیر مثبت و یا منفی به‌خود اختیار می‌کردند، اما درین عصر، مسیر طور دیگری‌ست. راه برون‌رفت امت به‌سوی فهم عمیق خدا و کتاب خدا را در چه مواردی می‌دانید؟
آری، بهترین پرسش‌ را ارائه کردید. گزینه‌ی اول پرسش‌ شما، موضوعی است که در جهان معاصر، چرا فاصله‌ی در درک امت، در دو برهه‌ی تاریخی وجود دارد. عالمان بزرگی درین زمینه، مانند قطب، ندوی، مودودی، قرضاوی و … بیش‌تر تلاش کرده و آثاری نوشتند. پس خلاصه‌ی نظریات و پاسخ جامع این است که درین زمان معاصر، قرائت درست از دین و آن راهنمایی‌های الهی در قالب سنت، در تمام سرزمین‌های اسلامی به‌یک روش واحد ارائه نمی‌شود. پس گزینه‌ی دوم پرسش شما پاسخ خواهد داد که راه برون‌رفت امت اسلامی از چالش‌های فکری و … بازگشت به‌قرآن، به‌اتحاد مسلمانان و حکمت است. چون خداوند می‌فرماید: ادعو الی سبیل ربک بالحکمت والموعظة الحسنه می‌باشد.

آقای خالدیان شما مترجم هم هستید!
تفسیری که برگردان کردید چه‌نام دارد و دارای چه ویژه‌گی‌های منحصر به‌‌خود در علوم تفسیر می‌باشد؟
ــ تفسیری که برگردان کردم، تفسیری بیضاوی نام دارد. این تفسیر را قاضی بیضاوی به‌زبان عربی نوشته کرده و به‌نام خودش مسما گردیده است. تفسیر بیضاوی در میان کتاب‌های علوم تفسیر، جایگاه عقلانی و اجتهادی دارد و در مدارس افغانستان به‌عنوان کتب درسی خوانده می‌شود. این تفسیر را من در هفت جلد، به‌زبان پارسی ترجمه کردم و در دست چاپ می‌باشد.

موفقیت را از منظر آیات قرآنی می‌توانید تفسیر کنید؟
آیا در زندگی موفق بودید!
موفقیت از نظر آیات الهی همان شناخت و معرفت رب می‌باشد و همچنان تلاش و تقرب به درگاه او و خدمت به خلق خدا می‌باشد.
در زندگی تا حدودی موفق بودم. بنده موفقیت خود را در تقرب به‌خداوند متعال می‌دانم.

انسان‌ها معمولن در زنده‌گی آرزوهای خاصی دارند، می‌خواهید در زنده‌گی روی چه هدفی به‌کام موفقیت برسید؟
آرزوی من کامیابی همه‌ی انسان‌ها در رسیدن به مقاصد خیرشان، به‌ویژه مسلمانان در تمام جهان می‌باشد.

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پیمایش به بالا