دربارهی زنی که اولین دانشگاه را ساخت چه میدانید؟
نمونههای بسیاری از زنان در صفحات تاریخ اسلام وجود دارد که دارای مقام و جایگاه بودند و اثر انگشت آنان در عرصههای مختلف نمایان است و زیباترین نمونههای دوران خود بودند.
شاید بسیاری از مردم ندانند که یکی از قدیمیترین دانشگاههای جهان در مراکش واقع شده است. یک زن مسلمان بهنام «فاطمه فهری» معروف به «ام البنین» دانشگاهی بهنام «قرویین» بنیان نهاده است که از نظر یونسکو قدیمیترین دانشگاه محسوب میشود و در کتاب رکوردهای گینس به ثبت رسیده است.
پدر فاطمه از دانشمندان و فقیهان مسلمان عصر خود بهنام «محمد فهری قرشی» بود که نسب او به «عقبه بن نافع» میرسد که چندین بخش از آفریقا از جمله مراکش و تونس را فتح کرد و نیز شهر قیروان را ساخت. در منابع تاریخی جزئیات زیادی از دوران جوانی و زندگی فاطمه ذکر نشده است، گفته شده است که وی در سال 800 میلادی در شهر قیروان به دنیا آمده است و سپس به همراه خانوادهاش در دوران حکومت «ادریس دوم» به همراه مهاجران عرب از «قیروان» در تونس به «فاس» در مراکش مهاجرت کردند و در آنجا ساکن شدند.
پدرش مردی بسیار ثروتمند بود و پس از مرگ ارث زیادی از خود به جای گذاشت و فرزندی جز فاطمه و خواهرش بهنام «مریم» نداشت. پدرشان این دو دختر را بسیار خوب تربیت کرده بود، فاطمه زنی پارسا و اهل ورع بود که بسیار صدقه میداد و نسبت به فقرا و نیازمندان سخاوتمند بود.
مدتی پس از مرگ پدرش، تصمیم گرفت با ثروت خود کاری انجام دهد به این امید که برای او «صدقهی جاریه» شود، بنابراین مسجدی ساخت و تمام تلاش خود را در آن به کار گرفت و سپس آن را گسترش داد. وقتی کوچکی محل را احساس کرد، زمینهای اطرافش را خرید و هزینهی زیادی در آن خرج کرد. منابع حاکی از آن است که وی در زمان بنای مسجد، هر روز روزه میگرفت و پس از اتمام آن، وارد آن شد و به سجده رفت و خدا را به خاطر این نعمت شکر گفت. در بخشی از این مسجد دانشگاهی وجود داشت و یا گفته میشود به مرور زمان تبدیل به دانشگاهی شد که اولین دانشگاه جهان به شمار میرود و در آن علوم دینی و علوم مختلف مانند فیزیک، شیمی، تاریخ، ادبیات، زبانهای خارجی و کیهانشناسی تدریس میشد که منجر به آموزش صدها دانشمند، متفکر و فیلسوف شده است.
نُه ماه پس از اتمام دانشگاه، «فاطمه فهری» در سال 878 میلادی در شهر «فاس» درگذشت.
برای زنان مسلمان مایهی مباهات است که بنیانگذار قدیمیترین دانشگاهِ تاریخ از جنس خودشان است.
منابع مورد استفاده در این مقاله:
١. (سیرة فاطمة بنت محمد الفهری)
۲. وب سایت (منظمة المجتمع العربی)
۳. وب سایت (الجزیرة الوثائقیة)
دورد و سلام و تمنيات براي فاطمه فهري كه نقش يكي از نمونه هاي بارز زناي اسلام را بازي كرده و واقعا الكو براي تمام زنانهاي مسلمان ميباشد. مطالعه همجو انسانهاى خلاق انسان را آماده به تغير و تحول ميسازد.